Schulden klein houden: rechter kan centraler rol spelen

1. Kernuitspraak

• In de Basic-Fit-zaak groeide een schuld van €27,67 door incasso- en proceskosten naar €295,78.

• De kantonrechter verlaagde de hoofdsom met 20% tot €22,14, wees incassokosten af en compenseerde proceskosten.

• Reden: disproportionele incasso voor een klein bedrag en onvoldoende minnelijk incasso door de schuldeiser.

2. Wat dit voor jou betekent

• Tijdig verweer kan escalatie voorkomen.

• Persoonlijke omstandigheden en bewijs van betalingsbereidheid kunnen de uitkomst beïnvloeden.

• Verstek laten gaan leidt vaak tot hogere kosten.

• Het kabinet wil meer inzetten op collectieve afbetalingsplannen, waardoor schuldeisers verplicht worden eerst minnelijk te incasseren.

3. De rol van de rechter

• Rechters worden een corrigerend mechanisme bij disproportionele incasso’s.

• Toetsen proportionaliteit: Is het gerechtvaardigd dat incassokosten en proceskosten zo hoog zijn?

• Praktisch voordeel voor jou: je kunt wijzen op ontbrekende bewijsstukken (bijv. geen veertiendagenbrief) of starre incassopraktijken.

4. Juridische instrumenten

• Ambtshalve toetsing consumentenbescherming.

• Artikel 237 Rv: rechter kan proceskosten compenseren.

• Verwijzen naar concrete tekortkomingen kan kosten voorkomen.

• Schijnbaar kleine fouten (geen bewijs verzending brief) kunnen grote gevolgen hebben.

5. Impact op schuldenpreventie

• Rechtspraak creëert prikkels voor schuldeisers om eerst minnelijk te incasseren.

• Het kabinet wil wettelijk collectieve afbetalingsplannen versterken.

• Resultaat: minder snelle escalatie, kleinere kans op torenhoge kosten.

6. Innovaties en samenwerking

• Vroegtijdige signalering door technologie (apps, betalingsherinneringen) kan escalatie voorkomen.

• Rechters kunnen verplichten eerst mediationtraject te doorlopen.

• Samenwerking tussen rechtbanken en financiële instellingen kan bewijslast verbeteren.

• Collectieve afbetalingsplannen kunnen beslaglegging stoppen zolang ze lopen.

7. Sociale dimensie

• Kleine schulden escaleren snel naar grote maatschappelijke kosten (juridische procedures, schuldhulpverlening).

• Langdurige schulden verhogen mentale stress.

• Menselijke benadering en vroegtijdige interventie zijn cruciaal.

• Rechtspraak kan kwetsbare burgers beschermen.

8. Vooruitblik

• Rechters zullen vaker toetsen of schuldeisers voldoende minnelijk incasseren.

• Toename van data-analyse en technologie om problemen vroeg te signaleren.

• Strengere toetsing kan leiden tot lasten voor schuldeisers als ze zonder redelijke poging tot minnelijk schikken procederen.

9. Conclusie

• Kleine schulden kunnen explosief groeien door incasso- en proceskosten.

• Rechterlijke toetsing kan escalatie en onnodige kosten beperken.

• Actief verweer en gebruik van wettelijke instrumenten zijn essentieel.

10. FAQ in het kort

Q: Wat betekent een centralere rol van de rechter?
A: Rechters kunnen toetsen of incasso’s proportioneel zijn en of schuldeisers eerst minnelijk hebben geprobeerd te incasseren.

Q: Wat te doen bij een dagvaarding voor een kleine schuld?
A: Verzamel bewijs, reageer tijdig, bied betalingsvoorstel aan, schakel hulp in.

Q: Wat moeten schuldeisers doen?
A: Verstrek volledige informatie, stuur aantoonbare veertiendagenbrief, benut minnelijk incasso, wees proportioneel en klantgericht.